De oorsprong van de kip
Het geslacht Gallus, ook wel kamhoenders genoemd, behoort tot de familie van de fazantachtigen (Phasianidae). Hoewel kamhoenders geen kippen zijn, is de kip een gedomesticeerde afstammeling van met name het rode kamhoen, ook wel Bankivahoen genoemd. Dit betekent dat het Bankivahoen de voorouder is van onze huidige kippen.
Indeling volgens Delacour (1977):
• Orde: Hoendervogels (Galliformes)
• Familie: Fazantachtigen (Phasianidae)
• Geslacht: Kamhoenders (Gallus)
• Soorten binnen dit geslacht zijn o.a.:
- Gallus varius (groene kamhoen)
- Gallus sonneratii (Sonnerathoen)
- Gallus lafayetii (Lafayettehoen)
- Gallus gallus (rood kamhoen), met ondersoorten zoals:
- Gallus g. gallus (Burma-bankivahoen)
- Gallus g. murghi (Indische variant)
- Gallus g. bankiva (Javaanse variant)
Het Bankivahoen leeft in groepen in dichte bossen van India en Zuidoost-Azië. Het is ongeveer zo groot als een krielkip, eet zowel plantaardig als dierlijk voedsel, en heeft scherpe klauwen en een kromme snavel – kenmerken die wijzen op een jachtinstinct. Het vrouwtje legt zo’n twaalf eieren per jaar.
De domesticatie van kippen is nog niet helemaal duidelijk, maar men gaat ervan uit dat vooral het Burma-Bankivahoen hierbij een grote rol speelde.
Mogelijk hebben ook andere wilde hoendersoorten bijgedragen.
Bij sommige moderne kippenrassen, zoals de geelpotige kippen, is genetisch materiaal terug te leiden naar het Sonneratshoen.
Algemene kenmerken van hoendervogels:
Deze vogels zijn stevige grondbewoners die niet ver kunnen vliegen. Ze verstoppen zich bij gevaar in struiken en broeden op de grond. Alle soorten zijn nestvlieders: de kuikens verlaten snel het nest. Mannetjes heten hanen, vrouwtjes hennen. Er zijn meer dan 250 soorten in deze orde, waaronder kippen en kalkoenen.
Taxonomie van de kip:
• Rijk: Dieren (Animalia)
• Stam: Chordadieren (Chordata)
• Klasse: Vogels (Aves)
• Orde: Hoendervogels (Galliformes)
• Familie: Fazantachtigen (Phasianidae)
• Geslacht: Gallus
• Soort: Gallus gallus
Domesticatie en verspreiding
Rond 3200 v.Chr. werden in Azië kippen gehouden, met name in India. Ook in Egypte en China zijn aanwijzingen gevonden voor kippenhouderij rond 1400 v.Chr. Oorspronkelijk werden kippen mogelijk niet gehouden voor eieren of vlees, maar voor hanengevechten – een traditie die lang populair was, vooral in het Oosten.
In Europa verschenen de eerste kippen rond 700 v.Chr., voornamelijk in Zuid-Europa. Ze zwierven vrij rond op erven en kregen soms extra graan. Men begon later met selecteren op eigenschappen als eierproductie of vleesopbrengst. Hierdoor ontstonden regionale rassen die waren aangepast aan lokale omstandigheden.
Vanaf ongeveer 100 jaar geleden werd kippenhouderij steeds commerciëler. Er kwamen rassen die snel veel eieren legden (zoals de Italiaanse leghorn) of geschikt waren voor de slacht. Dit leidde tot het ontstaan van hybride rassen. Hoewel veel oude rassen hierdoor bijna verdwenen, zijn ze dankzij liefhebbers bewaard gebleven.